Na današnji dan

Događaji na dan 17. mart/ožujak

45. p. n. e. - Julije Cezar postigao svoju posljednu vojnu pobjedu u bitki kod Munde, porazivši optimatske snage Tita Labiena i Pompeja Mlađeg.

642. - Bitka kod Badra: Ključna Muhamedova pobjeda nad opozicijom u Meki.

1190. - U Jorku u Engleskoj masakrirano je više od 500 Jevreja.

1526. - Francuski kralj Fransoa I oslobođen je iz ropstva. Kralj je zarobljen u februaru 1525. kada je, kod italijanskog grada Pavije, španska armija, predvođena markizom od Peskare, pobedila francusko-švajcarske trupe pod njegovom komandom.

1649. - Engleski parlament raspustio je Dom lordova (Gornji dom) u vreme vladavine Olivera Kromvela, pobednika u građanskom ratu u kojem je 1648. poražen kralj Čarls I.

1776. - Završetak Bostonske čajanke - Britanci otišli iz grada jer je George Washington postavio vojsku.

1861. - Parlament ujedinjene Italije proglasio je kraljevinu, a Vitorija Emanuela II kraljem Italije.

1901. - Izložba 71 slike Vincenta van Gogha stvorila senzaciju u Parizu, 11 godina nakon njegove smrti.

1921. - U Poljskoj je proglašen ustav kojim je uvedena parlamentarna vladavina.

1941. - U Washingtonu, DC otvorena je National Gallery of Art.

1944. - Napadom više od 200 bombardera na ciljeve u Beču počelo je savezničko bombardovanje Austrije u Drugom svetskom ratu.

1945. - Ludendorfov most u Remagenu se srušio deset dana pošto su ga zauzeli Amerikanci.

1948. - Ujedinjeno Kraljevstvo, Francuska i zemlje Beneluksa potpisali su Briselski ugovor o osnivanju Zapadnoevropska unija.

1957. - Elvis Presley kupio je imanje Graceland u saveznoj državi Tennessee za 102 500 dolara. Imanje je ime dobilo po graditeljevoj kćeri Grace. Nakon to je Elvis umro i pokopan na imanju, Graceland je postao ‘meka’ za sve ljubitelje popularne muzike. Opjevao ga je, među ostalim, Paul Simon u pjesmi i albumu ‘Graceland’ iz 1986. Od privatnih zdanja, danas bilježi najviše posjeta godišnje u SAD-u nakon Bijele kuće.

1958. - Iz Kejp Kaneverala SAD su lansirale u orbitu oko Zemlje „Vangard I“, drugi američki satelit.

1958. - Lansiran je Vanguard 1, prvi satelit na solarni pogon i trenutno najstariji objekt u svemiru kojeg su lansirali ljudi.

1959. - Dalaj Lama pobjegao s Tibeta u Indiju.

1963. - U erupciji vulkana Agung na indonežanskom ostrvu Bali život je izgubilo najmanje 11.000 ljudi.

1968. - Ispred američke ambasade u Londonu izbio je sukog između policije i demonstranata koji su protestovali protiv Vijetnamskog rata. Uhapšeno je 300 demonstranata, a 90 policajaca je povređeno.

1969. - Izrael je dobio svoju prvu premijerku, Goldu Meir.

1973. - Kambodžanski vazduhoplovni oficir je ukradenim avionom bombardovao predsedničku palatu u Pnom Penu. Predsednik Lon Nol je ostao živ, ali je poginulo najmanje 20 ljudi.

1991. - Većina sovjetskih građana izjasnila se na referendumu za očuvanje saveza država pod novim imenom Zajednica Nezavisnih Država.

1991. - Diego Maradona uhapšen je zbog uzimanja kokaina.

1992. - Eksplozija automobila-bombe raznela je zgradu izraelske amabasade u Buenos Ajresu. Poginulo je 29 ljudi, a ranjeno 252.

1992. - Na referendumu u Južnoj Africi belci su nadmoćnom većinom podržali reforme za okončanje sistema aparthejda.

1995. - Vojska Azerbejdžana je, nakon žestokih borbi, ugušila dvodnevnu policijsku pobunu u severnim predgrađima glavnog grada Bakua. Pobunu protiv predsednika Hejdara Alijeva predvodio je zamenik munistra unutrašnjih poslova Rovšan Javadov.

1996. - Talas pljački i paljevina zahvatio je Grbavicu, dva dana pre nego što je to poslednje srpsko predgrađe u Sarajevu, u skladu s Dejtonskim sporazumom, predato policiji Federacije BiH.

1998. - Džu Rongđi, vrhunski kineski ekonomista i reformator, postao je premijer Kine.

1999. - Šest članova Međunarodnog olimpijskog komiteta izbačeno je iz te institucije zbog primanja mita za Zimske olimpijske igre 2002. u Solt Lejk Sitiju.

2000. - U Ugandi 530 ljudi, članova sekte „Deset božijih zapovesti“, izvršilo je kolektivno samoubistvo spaljivanjem u crkvi.

2002. - Petoro ljudi je ubijeno, a 45 ranjeno kada su dvojica napadača ubacila bombe u protestantsku crkvu u diplomatskom naselju u Islamabadu, u Pakistanu. Većina ubijenih i ranjenih bili su stranci.

2003. - U 13-minutnom govoru iz Bele kuće predsednik SAD Džordž Buš postavio je ultimatum iračkom predsedniku Sadamu Huseinu da u roku od 48 sati napusti Irak sa svojim sinovima ili će se suočiti sa ratom.

2004. - Na Kosovu izbile masovne demonstracije Albanaca, povodom utapanja dvojice albanskih dečaka u reci Ibar, kod sela Čabra, koje su potom prerasle u dvodnevno nasilje tokom kojeg je 19 lica ubijeno (11 Albanaca i osam Srba) a povređeno više od 900 osoba, među kojima su i pripadnici međunarodne i kosovske policije. Uništeno je ili oštećeno oko 800 kuća na Kosovu, 29 crkava i manastira, a više stotina Srba je napustilo svoje domove. Zbog napada na srpske enklave u gradovima u Srbiji izbili protesti više hiljada ljudi, a u centru Beograda i Niša zapaljene su džamije.

Rođeni na dan 17. mart/ožujak

566. - Rođen Car Gaozu, osnivač kineske dinastije Tang.

763. - Rođen Harun al-Rašid, abasidski kalif.

1473. - Rođen Džejms IV od Škotske ili Džejms IV Stjuart (engl. James IV of Scotland), kralj Škota.

1834. - Rođen Gotlib Vilhelm Dajmler, nemački inženjer.

1847. - Rođen Jovan Paču, kompozitor i pijanista.

1881. - Rođen Rudolf Hes, švajcarski ljekar i fiziolog dobitnik Nobelove nagrade za fiziologiju ili medicinu 1949. godine

1894. - Rođen Slavko Vorkapić, srpsko-američki režiser.

1897. - Rođen Milan Ajvaz, srpski glumac.

1904. - Rođen Pavle Marganović, jedan od sedam sekretara SKOJ-a.

1919. - Rođen Nathaniel Adams Coles, poznatij kao Nat King Kol (engl. Nat King Cole), američki džez-pjevač i pijanist.

1920. - Rođen Šeik Mudžibur Rahman, bengalski političar i osnivač Narodne Republike Bangladeš.

1926. - Rođen Siegfried Lenz, njemački književnik.

1929. - Rođen Peter L. Berger, austrijski sociolog.

1930. - Rođena Betty Allen, američka mezzo-sopranistica.

1935. - Rođen Vladica Popović, srpski fudbaler i trener.

1938. - Rođen Rudolf Nurejev, ruski baletski igrač.

1939. - Rođen Đovani Trapatoni, italijanski fudbalski trener.

1949. - Rođen Jugoslav Vlahović, karikaturista, profesor Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu.

1951. - Rođen Kurt Fogel Rasel (engl. Kurt Vogel Russell), američki glumac.

1952. - Rođen Marko Vukobrat Jarić, srpski fizičar.

1955. - Rođen Gari Siniz (engl. Gary Sinise), američki glumac.

1963. - Rođen Emir Šišić, bivši pilot JNA i Vojske Jugoslavije.

1964. - Rođen Robert Hepler „Rob“ Lou (engl. Robert Hepler „Rob“ Lowe), američki glumac.

1969. - Rođen Aleksandar Makvin (engl. Alexander McQueen), britanski modni kreator.

1975. - Rođen Hrvoje Kečkeš, hrvatski glumac.

1978. - Rođen Saša Stanišić, njemački pisac rođen u Višegradu, Jugoslavija.

1983. - Rođen Akif Imamović, austrijski fudbaler bosanskohercegovačkih korijena.

1986. - Rođen Edin Džeko, bosanskohercegovački fudbaler.

1989. - Rođen Šindži Kagava (jap. 香川 真司), japanski fudbaler.

1989. - Rođen Ivan Pešić, hrvatski reprezentativni rukometni golman.

Umrli na dan 17. mart/ožujak

180. - Umro Marko Aurelije (lat. Marcus Annius Catilius Severus), rimski filozof i car.

493. - Umro Sveti Patrik (lat. Patricius), irski svetac, episkop, zaštitnik Irske.

1406. - Umro Ibn Haldun, filozof arapske skolastike.

1736. - Umro Giovanni Battista Pergolesi, italijanski kompozitor.

1758. - Umro Stanislav Vukolajev Radonjić, crnogorski guvernadur, umro u Sankt Peterburgu, sahranjen uz najveće počasti ruskog dvora (carice Jelisavete) na groblju Hrama Aleksandra Nevskog. Na grobu se nalazi zvanični grb porodice guvernadura Radonjića.

1782. - Umro Danijel Bernuli (franc. Daniel Bernoulli), švicarski ljekar, matematičar i fizičar.

1853. - Umro Johan Kristijan Andreas Dopler (njem. Johann Christian Andreas Doppler), austrijski matematičar i fizičar, najpoznatiji po hipotezi koja nosi ime Doplerov efekat i koja predstavlja prividnu promjenu frekvencije i talasne dužine talasa koju doživljava posmatrač koji se kreće relativno u odnosu na izvor talasa.

1864. - Umro Alexandre Calame, švicarski slikar i grafičar.

1890. - Umro Mita Rakić, srpski književnik.

1893. - Umro Ljudevit Vukotinović, hrvatski književnik i znanstvenik.

1906. - Umro Avram Đukić, srpski istoričar.

1914. - Umro Antun Gustav Matoš, hrvatski pjesnik, novelista, feljtonista, esejista i putopisac.

1942. - Poginula Nada Dimić, partizanka i narodni heroj.

1956. - Umrla Irena Kiri, francuska naučnica, nuklearni fizičar i hemičar.

1976. - Umro Luchino Visconti, italijanski režiser.

2002. - Umro Van Tien Dung, komandant severno-vijetnamskih snaga.

2007. - Umro Frane Franić, hrvatski nadbiskup i metropolit.

 

 

Izvor: https://www.nadanasnjidan.net/nadan/17.3